Beginners' Guide (Polski)


Contents

Wstęp

Wprowadzenie

Witaj. Ten artykuł przeprowadzi Cię przez proces instalacji systemu Arch Linux_(Polski): prostej, lekkiej dystrybucji GNU/Linux skierowanej do doświadczonych użytkowników. Ten przewodnik przeznaczony jest dla początkujących użytkowników Archa, może być jednak bazą informacji dla wszystkich.

Przed instalacją radzimy przejrzeć FAQ.

Główne cechy dystrybucji Arch Linux:

  • Prosta konstrukcja i filozofia
  • Wszystkie pakiety skompilowane dla architektur i686 oraz x86_64
  • Model ciągłego wydania, pozwalający na jednorazową instalację i łatwą aktualizację zainstalowanego oprogramowania do ostatniej stabilnej wersji
  • Skrypty startowe w stylu BSD
  • Mkinitcpio to prosty i dynamiczny kreator initramfs
  • Menedżer pakietów Pacman jest lekki i zwinny, zachowując niskie zużycie pamięci
  • Arch Build System: Podobny do portów system budowania pakietów, dostarczający prostego frameworka do tworzenia binarnych pakietów Archa z kodu źródłowego
  • Arch User Repository: oferuje wiele tysięcy skryptów do budowania pakietów nadesłanych przez użytkowników i możliwość dzielenia się własnymi

Licencja

Arch Linux, pacman, dokumentacja i skrypty są objęte licencją GNU General Public License Version 2. Copyright © 2002-2007 by Judd Vinet, Copyright © 2007-2011 by Aaron Griffin.

Droga Archa

Główne cele stojące za Archem mają na celu utrzymanie jego prostoty.

'Prostota', w tym kontekście, znaczy 'bez zbędnych dodatków, modyfikacji czy komplikacji'. W skrócie: eleganckie, minimalistyczne podejście.

O tym przewodniku

Arch Install Scripts to zbiór skryptów Basha, które upraszczają instalację Archa. Ten przewodnik podsumowuje podstawowy proces instalacji z użyciem tych skryptów.

Note: AIF (the Arch Installation Framework) nie jest dołączony do obrazów instalacyjnych ze względu na brak wsparcia (zobacz https://www.archlinux.org/news/install-media-20120715-released/ po więcej informacji).

Utrzymywana przez społeczność Arch wiki to znakomite źródło i w razie problemów należy się do niej odwołać. Kanał IRC (irc://irc.freenode.net/#archlinux) i forum są dostępne, jeśli odpowiedź nie może być znaleziona w innym miejscu. Oprócz tego, sprawdź strony man każdej komendy, której nie znasz; zwykle można je wywołać poleceniem man komenda.

Note: Dokładne podążanie za tym poradnikiem jest niezbędne, aby zainstalować poprawnie skonfigurowany system Arch Linux, więc przeczytaj go dokładnie. Zaleca się, abyś przeczytał(a) każdą sekcję w całości przed wykonaniem zawartych w niej poleceń.

Ten poradnik jest podzielony na 5 głównych części:

Przygotowanie

Note: Jeśli chcesz przeprowadzić instalację z poziomu działającej dystrybucji GNU/Linux lub LiveCD, zobacz ten artykuł po instrukcje, jak to zrobić. Może to być przydatne przy instalacji Archa zdalnie przez VNC lub SSH. Ten artykuł dotyczy tradycyjnej instalacji.

Ściągnij ostatni obraz instalacyjny

Oficjalne obrazy instalacyjne Archa możesz znaleźć tutaj. W czasie pisania tego artykułu, ostatnią wersją jest 2013.02.01 i do niej odnosi się ten poradnik. Obrazy testowe również są dostępne i mogą zostać ściagnięte stąd (nie są to oficjalne wydania i nie są oficjalnie wspierane). Zauważ, że każdy obraz wspiera architekturę zarówno 32 jak i 64 bitową.

Nagraj obraz ISO na CD/DVD lub pendrive

  • Nagraj obraz .iso na CD lub DVD używając wybranego oprogramowania.
Note: Jakość napędów optycznych i samych płyt może być bardzo różna. Generalnie, polecane jest nagrywanie z niską prędkością. Niektórzy użytkownicy polecają prędkości tak niskie jak 4x lub 2x. Jeśli doświadczasz nieprzewidzianych zachowań w trakcie instalacji, spróbuj nagrać obraz z najniższą możliwą prędkością.
Note: Jeśli posiadasz płytę główną z UEFI, zobacz to, a także to.

Instalacja po sieci

Zamiast nagrywać obraz na płytę lub pendrive, możesz uruchomić go korzystając z sieci. Jest to dobry sposób, jeśli posiadasz już skonfigurowany serwer. Zobacz ten artykuł, potem postępuj według Uruchom instalator Arch Linuksa.

Instalacja w maszynie wirtualnej

Instalacja w maszynie wirtualnej to dobry sposób na zaznajomienie się z Arch Linuksem i jego instalacją bez usuwania obecnego systemu operacyjnego i partycjonowania dysku. Pozwala także na pozostawienie Beginner's Guide otwartego w przeglądarce podczas instalacji. Część użytkowników może uważać za przydatne, posiadanie niezależnego systemu Arch Linux w maszynie wirtualnej do celów testowych.

Przykładowe programy do wirtualizacji to VirtualBox, VMware, QEMU, Xen, Varch, Parallels.

Dokładny proces przygotowania maszyny wirtualnej zależy od programu, jednak generalnie następujące kroki powinny być wykonane:

  1. Stwórz obraz dysku, który będzie przechowywał system.
  2. Poprawnie skonfiguruj maszynę wirtualną.
  3. Uruchom ściągnięty obraz .iso korzystając z wirtualnego napędu CD.
  4. Postępuj według Uruchom instalator Arch Linuksa.

Następujące artykuły mogą być pomocne:

Uruchom instalator Arch Linuksa

Po pierwsze, możliwe, że będziesz musiał(a) zmienić kolejność uruchamiania w BIOSie komputera. Aby to zrobić, musisz nacisnąć przycisk (zwykle Delete, F1, F2, F11 lub F12) podczas fazy POST (Power On Self-Test) uruchamiania. Następnie, wybierz "Boot Arch Linux" z menu i naciśnij Enter by rozpocząć instalację.

Note: Podstawowa instalacja wymaga 64 MB pamięci RAM.
Note: Użytkownicy chcący przeprowadzić instalację Arch Linuksa zdalnie poprzez połączenie SSH powinni umożliwić połączenie bezpośrednio ze środowiskiem live CD. Więcej informacji znajdziesz w artykule Instalacja przez SSH.

Po uruchomieniu środowiska live z wybranego medium dostępną powłoką jest Zsh; pozwala to na zaawansowane autouzupełnianie z wykorzystaniem klawisza Tab, jak również na dostęp do innych funkci będących częścią grml config.

Uruchamiane systemu w trybie UEFI

Jeżeli posiadasz płytę główną z UEFI, a tryb UEFI jest włączony (i używany zamiast BIOS), z CD/USB automatycznie uruchomi się jądro Arch Linux (EFISTUB via Gummiboot Boot Manager). By sprawdzić, czy wykonujesz uruchomienie z trybem UEFI, wczytaj moduł efivars do jądra (przed wykonaniem chroot) i sprawdź, czy pojawiły się pliki w /sys/firmware/efi/vars/:

# modprobe efivars       # przed wykonaniem chroot
# ls -1 /sys/firmware/efi/vars/
Note: Moduł jądra efivars wykrywa i tworzy UEFI Runtime Variables w /sys/firmware/efi/vars. Ten moduł nie jest ładowany automatycznie podczas procesu uruchamiania, a dopóki moduł jest wczytany, a system uruchomiony z wykorzystaniem UEFI bez parametru noefi, żaden plik nie istnieje w /sys/firmware/efi/vars. Te pliki są później używane i modyfikowane przez efibootmgr, by dodać wpisy bootloadera do boot menu UEFI. W trybie BIOS, modprobe nie zwróci żadnego błędu dotyczącego modułu efivars. Prawidłowym sposobem na wykrycie uruchomienia w trybie UEFI jest sprawdzenie, czy zostały utworzone pliki w /sys/firmware/efi/vars .
Możliwe problemy z uruchomieniem instalacji
  • Jeśli posiadasz chipset graficzny Intela, a obraz staje się pusty podczas uruchamiania, problemem jest prawdopodobnie Kernel Mode Setting (KMS). Możliwym obejściem jest ponowne uruchomienie i naciśnięcie Tab nad pozycją, którą chcesz uruchomić (i686 lub x86_64). Na końcu linijki dopisz nomodeset i naciśnij Enter. Alternatywnie, dopisz video=SVIDEO-1:d, jednak ten parametr (jeśli zadziała), nie wyłączy Kernel Mode Setting. Zobacz artykuł Intel po więcej informacji.
  • Jeśli obraz nie staje się pusty, a uruchamianie zatrzymuje się podczas próby ładowania jądra, naciśnij Tab nad odpowiednią pozycją menu, dopisz acpi=off na końcu linijki i naciśnij Enter.

Instalacja

Po uruchomieniu, nośnik instalacyjny automatycznie loguje się jako root i ustawia amerykański (US) układ klawiatury.

Zmiana języka

Tip: Te kroki są opcjonalne dla większości użytkowników. Mogą być jednak przydatne, gdy planujesz pisać w plikach konfiguracyjnych z wykorzystaniem swojego języka, jeżeli Twoje hasło do sieci wifi zawiera znaki niewystępujące w języku angielskim, lub jeżeli chcesz otrzymywać wiadomości systemowe (np. możliwe błędy) w swoim ojczystym języku.

Domyślnie wybranym układem klawiatury jest us. Jeżeli posiadasz klawiaturę z niestandardowym układem klawiszy, uruchom polecenie:

# loadkeys układ

...gdzie w miejsce układu można wstawić fr, uk, be-latin1, etc. "zajrzyj tutaj, by zobaczyć pełną listę.

Mapy klawiszy są dostępne dla wielu krajów i typów klawiatur. Pliki map klawiszy znajdują się w /usr/share/kbd/keymaps/ (możesz opuścić scieżkę i rozszerzenie pliku używając loadkeys).

Czcionka również powinna zostać zmieniona, bo w większości języków używane jest więcej niż standardowe 26 liter obecnych w angielskim alfabecie. W przeciwnym wypadku niektóre charakterystyczne znaki mogą zostać zastąpione przez białe kwadraciki lub inne symbole. Zauważ, że nazwa układu jest czuła na wielkość liter, więc wpisz dokładnie to, co widzisz:

# setfont Lat2-Terminus16

Domyślnie wybranym językiem jest angielski (US). Jeżeli chcesz zmienić język na czas procesu instalacji (w tym przykładzie na polski), usuń znak # na początku locale, którego chcesz używać z /etc/locale.gen, razem z językiem angielskim (US). Proszę wybierz wpisy UTF-8.

Użyj Ctrl+X by wyjść, a gdy zostaniesz zapytany o zachowanie zmian, naciśnij Y i Enter, by użyć tej samej nazwy pliku.

# nano /etc/locale.gen
en_US.UTF-8 UTF-8
pl_PL.UTF-8 UTF-8
# locale-gen
# export LANG=pl_PL.UTF-8

Pamiętaj, LAlt+LShift aktywuje i dezaktywuje mapę klawiszy.

Konfiguracja sieci w środowisku instalacyjnym

Instalator wymaga połączenia sieciowego, aby pobrać i zainstalować wymagane pakiety. Sieć musi być więc skonfigurowana jako pierwsza.

Automatyczna konfiguracja

Warning: udev podczas nadawania nazw interfejsom sieciowym nie trzyma się już nazewnictwa zgodnego ze schematem wlanX i ethX. Jeżeli używałeś wcześniej innej dystrybucji albo instalujesz ponownie system Arch, miej na uwadze nowe nazewnictwo i nie zakładaj, że Twój interface sieci bezprzewodowej nazywa się wlan0, albo że interface sieci przewodowej nosi nazwę eth0. Zawsze możesz użyć narzędzia "ip", by upewnić się co do nazw Twoich interface-ów.

Od wydania systemd-197 wzwyż, udev przyporządkowuje przewidywalne, stałe nazw interfejsów sieciowych, które różnią się od starego podejścia do ich nazewnictwa (wlan0, wlan1, etc.). Nowe nazwy nie zmieniają się po ponownym uruchomieniu systemu, co rozwiązuje problem nieprzewidywalności przydzielania im nazw. Jeżeli chcesz dowiedzieć się, dlaczego było to konieczne, przeczytaj http://www.freedesktop.org/wiki/Software/systemd/PredictableNetworkInterfaceNames .

Usługa dhcpcd jest uruchamiana podczas startu systemu. Spróbuje ona automatycznie skonfigurować połączenie przewodowe, jeśli są dostępne. Możesz sprawdzić, czy połączenie powiodło się używając /bin/ping:

# ping -c 3 www.google.com

Jeśli wynik polecenia wygląda podobnie do tego:

# ping -c 3 www.google.com
PING www.l.google.com (74.125.132.105) 56(84) bytes of data.
64 bytes from wb-in-f105.1e100.net (74.125.132.105): icmp_req=1 ttl=50 time=17.0 ms
64 bytes from wb-in-f105.1e100.net (74.125.132.105): icmp_req=2 ttl=50 time=18.2 ms
64 bytes from wb-in-f105.1e100.net (74.125.132.105): icmp_req=3 ttl=50 time=16.6 ms

--- www.l.google.com ping statistics ---
3 packets transmitted, 3 received, 0% packet loss, time 2003ms
rtt min/avg/max/mdev = 16.660/17.320/18.254/0.678 ms

oznacza to, że sieć i dostęp do internetu są poprawnie skonfigurowane. Możesz przejść do Przygotowanie dysku twardego. Jeśli jednak otrzymujesz:

ping: unknown host www.google.com

musisz ustawić połączenie z siecią manualnie, według poniższych poleceń.

Ustawienie połączenia przewodowego

Postępuj według tej procedury, jeśli twój komputer podłączony jest do sieci Ethernet. W większości przypadków, będziesz mieć jeden interfejs, nazwany eth0. Jeśli masz więcej interfejsów (dodatkowych kart lub kart zintegrowanych z płytą główną), ich nazwy będą zgodne z sekwencją enp2s0f0, enp6s0f0, itd...

Dynamiczne IP (DHCP)

Zakładając przewodowe połączenie Ethernet i dostęp do serwera DHCP (np. używając routera), uruchom:

# dhcpcd

aby otrzymać adres IP. Jeśli masz kilka interfejsów (np. kilka kart Ethernet), możesz wybrać jeden z nich używając dhcpcd <interfejs>, przykładowo:

# dhcpcd enp2s0f0

Sprawdź swoje połączenie według powyższego sposobu. Jeśli sieć działa, przejdź do #Przygotowanie dysku twardego.

Statyczne IP

Trzymaj się tej procedury, by ustanowić połączenie z siecią via statyczny adres IP.

Po pierwsze, zidentyfikuj nazwę Twojego interfejsu sieciowego.

# ip link
1: lo: <LOOPBACK,UP,LOWER_UP> mtu 65536 qdisc noqueue state UNKNOWN mode DEFAULT 
    link/loopback 00:00:00:00:00:00 brd 00:00:00:00:00:00
2: enp2s0f0: <BROADCAST,MULTICAST> mtu 1500 qdisc noop state DOWN mode DEFAULT qlen 1000
    link/ether 00:11:25:31:69:20 brd ff:ff:ff:ff:ff:ff
3: wlp3s0: <BROADCAST,MULTICAST,UP,LOWER_UP> mtu 1500 qdisc mq state UP mode DORMANT qlen 1000
    link/ether 01:02:03:04:05:06 brd ff:ff:ff:ff:ff:ff

W tym przypadku, interfejs ethernet nazywa się enp2s0f0. Jeżeli nie masz pewności, to jego nazwa prawdopodobnie zacznie się literą "e", a prawie na pewno nie będzie się nazywał "lo" lub zaczynała się literą "w". Zawsze możesz użyć iwconfig i zobaczyć, by zobaczyć które interfejsy nie są bezprzewodowe.

# iwconfig
enp2s0f0  no wireless extensions.
wlp3s0    IEEE 802.11bgn  ESSID:"NETGEAR97"  
          Mode:Managed  Frequency:2.427 GHz  Access Point: 2C:B0:5D:9C:72:BF   
          Bit Rate=65 Mb/s   Tx-Power=16 dBm   
          Retry  long limit:7   RTS thr:off   Fragment thr:off
          Power Management:on
          Link Quality=61/70  Signal level=-49 dBm  
          Rx invalid nwid:0  Rx invalid crypt:0  Rx invalid frag:0
          Tx excessive retries:0  Invalid misc:430   Missed beacon:0
lo        no wireless extensions.

W tym przykładzie, ami enp2s0f0, ani urządzenie loopback nie ma rozszerzenia bezprzewodowego, co oznacza, że naszym interfejsem na pewno jest enp2s0f0.

Musisz także znać te wartości:

  • Statyczny adres IP,
  • Maska podsieci,
  • adres IP bramy domyślnej,
  • adresy IP serwerów DNS,
  • Nazwa domeny (jeśli jesteś w lokalnej sieci, możesz ją wymyślić).

Aktywuj podłączony interfejs sieciowy, np. dla enp2s0f0:

# ip link set enp2s0f0 up

Dodaj adres:

# ip addr add <adres ip>/<maska podsieci> dev <interfejs>

Na przykład:

# ip addr add 192.168.1.2/24 dev enp2s0f0

Po więcej informacji, zobacz: man ip

Dodaj bramę:

# ip route add default via <adres ip>

(Wpisz adres IP twojej bramy)

Np:

# ip route add default via 192.168.1.1

Edytuj plik /etc/resolv.conf, podmieniając adresy twoich serwerów DNS:

# nano /etc/resolv.conf
 nameserver 61.23.173.5
 nameserver 61.95.849.8
 search example.com
Note: Aktualnie możesz dołączyć maksymalnie 3 linie nameserver.
Note: Po więcej informacji dotyczących konfiguracji sieci, odwiedź Konfigurowanie sieci.
Tip: Jeśli nie potrzebujesz konfigurować ADSL ani połączenia bezprzewodowego, przejdź do #Przygotowanie dysku twardego.

Powinieneś już posiadać aktywne połączenie internetowe. Jeżeli tak nie jest, odwiedź stronę Konfigurowanie sieci.}}

Konfiguracja sieci bezprzewodowej

Postępuj według tej procedury, jeśli potrzebujesz łączności bezprzewodowej (wifi) w czasie instalacji.

Jeżeli używałeś wcześniej innej dystrybucji lub instalujesz ponownie system Arch Linux od czasu porzucenia starego modelu nazewnictwa, możesz być zaskoczony faktem, że pierwszy interfejs nie nazywa się "wlan0". Prawdę mówiąc, to żaden interfejs nie będzie już poprzedzany przedrostkiem "wlan". Nie panikuj; po prostu wykonaj polecenie iwconfig by dowiedzieć się jaka jest nowa nazwa Twojego interfejsu sieciowego.

Sterowniki do kart bezprzewodowych oraz niezbędne narzędzia są dostępne w środowisku uruchamianym z nośnika instalacyjnego. Wiedza o posiadanym sprzęcie będzie kluczowa dla pomyślnej konfiguracji. Pamiętaj, że następująca procedura wykonana w tym momencie, podczas instalacji uruchomi sieć bezprzewodową w środowisku instalacyjnym. Te kroki (lub inny sposób zarządzania połączeniami bezprzewodowymi) muszą zostać powtórzone z poziomu zainstalowanego systemu po jego uruchomieniu.

Pamiętaj także, że te kroki są opcjonalne jeśli połączenie bezprzewodowe jest niepotrzebne w tym momencie instalacji; sieć bezprzewodowa może być skonfigurowana później.

Note: W poniższych przykładach wlp3s0 oznacza interfejs, a linksys ESSID (nazwę) sieci. Zastąp te wartości odpowiednimi dla Twojej sieci.

Podstawowa procedura wygląda następująco:

  • (opcjonalnie) Zidentyfikuj interfejs bezprzewodowy:
# lspci | grep -i net

lub jeśli używasz karty USB:

# lsusb
  • Upewnij się, że udev załadował sterownik i stworzył odpowiedni interfejs używając iwconfig:
Note: Jeśli nie widzisz wyniku podobnego do tego, twój sterownik bezprzewodowy nie został załadowany. W takim przypadku, musisz załadować sterownik manualnie. Zobacz Konfiguracja sieci bezprzewodowej po dokładne instrukcje.
# iwconfig
enp2s0f0  no wireless extensions.
wlp3s0    IEEE 802.11bgn  ESSID:"NETGEAR97"  
          Mode:Managed  Frequency:2.427 GHz  Access Point: 2C:B0:5D:9C:72:BF   
          Bit Rate=65 Mb/s   Tx-Power=16 dBm   
          Retry  long limit:7   RTS thr:off   Fragment thr:off
          Power Management:on
          Link Quality=61/70  Signal level=-49 dBm  
          Rx invalid nwid:0  Rx invalid crypt:0  Rx invalid frag:0
          Tx excessive retries:0  Invalid misc:430   Missed beacon:0
lo        no wireless extensions.

wlp3s0 to dostępny interfejs bezprzewodowy w tym przykładzie.

  • Podnieś interfejs używając:
# ip link set wlp3s0 up

Mały procent układów bezprzewodowych wymaga firmware oprócz odpowiedniego sterownika. Jeśli układ wymaga firmware, prawdopodobnie otrzymasz ten błąd przy podnoszeniu intefejsu:

# ip link set wlp3s0 up
SIOCSIFFLAGS: No such file or directory

W razie niepewności, użyj dmesg aby przejrzeć log jądra, szukając próśb o firmware od układu bezprzewodowego.

Przykładowy wynik polecenia korzystając z układu Intela, który wymaga firmware i prosi o niego jądro podczas startu systemu:

# dmesg | grep firmware
firmware: requesting iwlwifi-5000-1.ucode

Jeśli polecenie nic nie wypisze, najpewniej układ nie wymaga firmware.

Warning: Pakiety z firmware (dla kart tego wymagających) są preinstalowane w /usr/lib/firmware w środowisku live (na płycie/pendrivie), ale muszą być zainstalowane w systemie po instalacji aby zapewnić łączność bezprzewodową! Instalacja pakietów jest opisana w dalszej części tego przewodnika. Upewnij się, że zainstalowane są zarówno sterowniki, jak i firmware przed restartem! Zobacz Konfiguracja sieci bezprzewodowych jeśli nie jesteś pewny(a) co do wymogu instalacji firmware dla posiadanego układu. To bardzo częsty błąd.

Następnie użyj wifi-menu z pakietu netcfgAUR, by połączyć się z siecią:

# wifi-menu wlp3s0
Warning: Na chwilę obecną wywołanie wifi-menu bez podania parametru zmusi go do szukania "wlan0". Wykonaj wifi-menu z nazwą Twojego interfejsu jako parametrem, by go użyć.

Powinieneś(aś) teraz mieć działające połączenie z Internetem. Jeśli nie masz, odwiedź bardziej szczegółową stronę Konfiguracja sieci bezprzewodowej.

Skonfiguruj połączenie bezpośrednie z modemem

xDSL (PPPoE)

Podążaj według tej procedury, jeśli masz modem lub router w trybie bridge do łączenia się z twoim dostawcą Internetu.

Wywołaj:

# pppoe-setup
  • Podaj nazwę, którą dostarczył Ci dostawca usług internetowych (ISP).
  • Naciśnij Enter wybierając "eth0".
  • Naciśnij Enter wybierając "no".
  • Wpisz server (zazwyczaj wymaga tego konfiguracja).
  • Naciśnij 1 by wybrać firewall.
  • Wpisz hasło, które dostarczył Ci dostawca usług internetowych.
  • Naciśnij Y na końcu.

Jeśli wszystko jest poprawnie skonfigurowane, połącz się używając:

# pppoe-start

Możesz także skonfigurować plik resolv.conf:

# echo nameserver 8.8.8.8 > /etc/resolv.conf
Modem analogowy, ISDN

Zobacz Direct Modem Connection_(Polski) po szczegółowe instrukcje.

Proxy Server

Jeśli jesteś za serwerem proxy, musisz wyeksportować zmienne środowiskowe http_proxy i ftp_proxy. Kliknij tutaj po więcej informacji.

Przetestuj połączenie

Na koniec, upewnij się, że połączenie działa używając /bin/ping:

# ping -c 3 www.google.com
PING www.l.google.com (74.125.132.105) 56(84) bytes of data.
64 bytes from wb-in-f105.1e100.net (74.125.132.105): icmp_req=1 ttl=50 time=17.0 ms
64 bytes from wb-in-f105.1e100.net (74.125.132.105): icmp_req=2 ttl=50 time=18.2 ms
64 bytes from wb-in-f105.1e100.net (74.125.132.105): icmp_req=3 ttl=50 time=16.6 ms

--- www.l.google.com ping statistics ---
3 packets transmitted, 3 received, 0% packet loss, time 2003ms
rtt min/avg/max/mdev = 16.660/17.320/18.254/0.678 ms

Przygotowanie dysku twardego

Warning: Partycjonowanie dysku twardego może zniszczyć dane. Zdecydowanie prosimy o ostrożność i sporządzenie kopii ważnych danych przed kontynuacją.

Jeżęli jesteś początkującym, zachęcamy do użycia jakiegoś graficznego narzędzia do partycjonowania. GParted jest dobrym przykładem, w dodatku jest dostępny jako "live" CD. Jest także dostępny w większości dystrybucji Linuxa uruchamiających się w trybie "live" CD, np w Ubuntu i Linux Mint. Dysk powinien zostać najpierw partycjonowany, a partycje powinny zostać sformatowane z ustawieniem systemu plików przed ponownym uruchomieniem.

Note: Obecny dysk instalacyjny zawiera programy cfdisk, gdisk, i parted.

Jeśli już wcześniej spartycjonowałeś(aś) swój dysk, sprawdź obecny układ partycji używając /sbin/fdisk z opcją -l (małe L).

W linii poleceń roota wpisz:

# fdisk -l

Zapisz nazwy dysków i/lub partycji potrzebnych do instalacji Archa. Każda partycja jest identyfikowana przez przyrostek liczbowy. Przykład: sda1 oznacza pierwszą partycję dysku, podczas gdy sda oznacza cały dysk. Możesz przejść do #Konfiguracja urządzeń blokowych, systemów plików i punktów montowania.

Note: Jeśli instalujesz na pamięci flash USB, zobacz Installing Arch Linux on a USB key_(Polski).
Note: Jeśli nie będziesz używać windowsa, zaleca się użycie GPT zamiast MBR. Partycjonowanie GPT można wykonać tylko z gdisk lub parted. Przeczytaj GPT po listę zalet.

Pozostała część tej sekcji pokazuje przykładową konfigurację dla początkujących używając programu cfdisk. Nie musisz używać tej konfiguracji czy tego narzędzia; jest to tylko przykład konfiguracji.

Po więcej informacji na temat partycjonowania dysku twardego, zobacz Partycjonowanie.

Po więcej informacji o dostępnych systemach plików, zobacz Systemy plików.

Zobacz Swap, by zobaczyć szczegóły ustawiania partycji lub pliku swap. Plik swap jest łatwiejszy do rozszerzenia niż partycja i może zostać utworzony w dowolnym momencie po instalacji, ale nie może być używany razem z systemem plinków BTRFS.

Jeżeli masz ten krok już za sobą, przejdź do sekcji montowanie partycji.

W przeciwnym wypadku czytaj dalej.

Manualne partycjonowanie dysku twardego

Note: Obecny nośnik instalacyjny zawiera narzędzia cfdisk, gdisk, i parted. gdisk wspiera tylko tablice partycji GPT, cfdisk wspiera tylko tablice partycji MBR, a parted wspiera obydwa rodzaje. W tym przykładzie użyty jest cfdisk, jednak podmieniając gdisk za cfdisk można tym sposobem wykonać partycjonowanie GPT.

Notka dla trybu UEFI:

  • Jeżeli korzystasz z płyty głównej z trybem UEFI, musisz utworzyć dodatkowo UEFI System partition.
  • Jest zalecane, by zawsze używać GPT z UEFI, ponieważ niektóre firmware UEFI nie pozwalają na uruchamianie via UEFI-MBR.

Notka dla partycji GPT:

  • Jeżeli nie korzystasz z systemu z rodziny Windows, zalecane jest, by użyć GPT zamiast MBR. Przeczytaj GPT, by dowiedzieć się o zaletach takiego rozwiązania.
  • Jeżeli używasz płyty głównej z BIOSem (lub planujesz uruchamiać system w trybie kompatybilności z BIOSem) i chcesz zainstalować GRUB na dysku korzystającym z GPT, będziesz musiał utworzyć 1007 KiB "BIOS Boot Partition". Syslinux nie potrzebuje takiego rozwiązania.
  • Niektóre systemy BIOS mogą mieć problemy z obsługą GPT. Zobacz http://mjg59.dreamwidth.org/8035.html and http://rodsbooks.com/gdisk/bios.html dla rozwiązań i obejść znanych problemów.
Note: Jeżeli instalujesz system na klucz USB, zobacz Instalowanie Arch Linux na USB.

Przykładowy system będzie posiadał 15 GB partycję root oraz partycję home na reszcie dostępnego miejsca. Wybierz MBR lub GPT, ale nie oba!

Sposób w jaki podzielisz swój dysk zależy tylko od Ciebie, poniższy przykład służy tylko do zobrazowania całego procesu. Zobacz Partycjonowanie.

MBR cfdisk /dev/sda Root:
  • Wybierz New (lub naciśnij N) – Enter dla Primary – wpisz "15360" – Enter dla Beginning – Enter dla Bootable.

Home:

  • Naciśnij strzałkę w dół, by zaznaczyć puste miejsce na dysku.
  • Wybierz New (lub naciśnij N) – Enter dla Primary – Enter, by użyć reszty dostępnego miejsca na dysku (lub możesz podać pożądany rozmiar tak jak przy poprzedniej partycji).
GPT cgdisk /dev/sda Root:
  • Wybierz New (lub naciśnij N) – Enter dla pierwszego sektora (2048) – wpisz "15G" – Enter dla standardowego kodu szesnastkowego (8300) – Enter dla pustej nazwy partycji.
Home:
  • Naciśnij strzałkę w dół kilka razy by zaznaczyć większą wolną część na dysku.
  • Wybierz New (lub naciśnij N) – Enter dla pierwszego sektora – Enter, by użyć reszty dostępnego miejsca na dysku (lub możesz podać pożądany rozmiar, np "30G") – Enter dla standardowego kodu szesnastkowego (8300) – Enter dla pustej nazwy partycji.

Jeżeli wybrałeś MBR, tak powinien wyglądać teraz Twój dysk:

Name    Flags     Part Type    FS Type          [Label]       Size (MB)
-----------------------------------------------------------------------
sda1    Boot       Primary     Linux                             15360
sda2               Primary     Linux                             133000*

Jeżeli wybrałeś GPT, powinieneś otrzymać raczej coś takiego:

Part. #     Size        Partition Type            Partition Name
----------------------------------------------------------------
            1007.0 KiB  free space
   1        15.0 GiB    Linux filesystem
   2        123.45 GiB  Linux filesystem
Warning: Bądź świadomy(a), że to zniszczy wszystkie dane znajdujące się na twoim dysku, więc dwa razy sprawdź wszystkie polecenia i upewnij się, że jesteś zadowolony(a) z układu partycji i ich rozmiarów przed kontynuacją. Jeśli chcesz zacząć od początku, Możesz wybrać Quit (Wyjdź), aby wyjść bez zapisywania zmian i ponownie uruchomić cfdisk.

Wybierz Write (Zapisz), aby zapisać tablicę partycji na dysk. Po zapisaniu tablicy partycji, cfdisk automatycznie zakończy działanie.

Po więcej informacji na temat partycjonowania dysku twardego, zobacz Partycjonowanie.

Note: Ostatnie ulepszenia jądra Linuksa, w tym libata i modułów PATA, spowodowały, że wszystkie dyski IDE, SATA i SCSI przyjęły schemat nazw sdx. Jest to całkowicie normalne.
Note: Jeśli używasz (U)EFI, prawdopodobnie będziesz potrzebować kolejnej partycji do przechowywania UEFI System. Przeczytaj ten artykuł.

Konfiguracja urządzeń blokowych, systemów plików i punktów montowania

Spartycjonowanie dysku to nie wszystko; partycje potrzebują systemu plików. By sformatować partycje z użüciem systemu plików EXT4:

Warning: Sprawdź dwa, a nawet trzy razy, że formatowane partycje (w naszym przykładzie /dev/sda1 i /dev/sda2) są tymi, które chcesz sformatować.

Użyj narzędzia mkfs do formatowania partycji w wybranym systemie plików. W tym przykładzie używamy systemu plików ext4 zarówno dla partycji głównej, jak i {ic|/home}.

# mkfs.ext4 /dev/sda1
# mkfs.ext4 /dev/sda2

Jeżeli utworzyłeś partycję dla swapu (code 82), nie zapomnij sformatować i aktywować jej używając:

# mkswap /dev/sdaX
# swapon /dev/sdaX

Po więcej informacji na temat dostępnych systemów plików, zobacz Systemy plików.

Montowanie partycji

Każda partycja jest identyfikowana przez swój suffix. Dla przykładu - sda1 odwołuje się do pierwszej partycji na pierwszym dysku, a sda odwołuje się do całego dysku.

By zobaczyć obecny podział dysku:

# lsblk /dev/sda
Note: Nie montuj więcej niż jednej partycji do tej samej lokalizacji. Uważaj także przy montowaniu, ponieważ kolejność ma znaczenie.

Zamontuj główną partycję w /mnt. Dla powyższego przykładu będzie to:

# mount /dev/sda1 /mnt

Stwórz katalog dla partycji /home i zamontuj ją:

# mkdir /mnt/home && mount /dev/sda3 /mnt/home

Jeżeli posiadasz płytę główną z UEFI, zamontuj partycję UEFI:

# mkdir -p /mnt/boot/efi
# mount /dev/sdaX /mnt/boot/efi

Wybierz serwer instalacyjny

Przed instalacją, wyedytuj plik /etc/pacman.d/mirrorlist tak, aby wybrany serwer był pierwszy w kolejności. Kopia tego pliku zostanie zainstalowana w nowym systemie przez pacstrap, więc warto wybrać odpowiedni serwer już teraz.

Note: ftp.archlinux.org ma limit 50KB/s.
# nano /etc/pacman.d/mirrorlist
##
## Arch Linux repository mirrorlist
## Sorted by mirror score from mirror status page
## Generated on 2012-MM-DD
##

Server = http://mirror.example.xyz/archlinux/$repo/os/$arch
...
  • Alt+6, by skopiować wybraną linijkę Server.
  • PageUp, by przewinąć w górę.
  • Ctrl+U, by by wkleić linijkę w wybranym miejscu (w naszym przypadku na górze pliku).
  • Ctrl+X, by wyjść. Po zapytaniu o zachowanie zmian, naciśnij Y i Enter.

Jeżeli chcesz, w pliku możesz zostawić tylko wybrany przez siebie mirror usuwając sałą resztę wpisów (używając Ctrl+K), jednak zazwyczaj dobcym pomysłem jest mieć dostępnych kilka serwerów, w razie gdyby pierwszy był offline.

Tip:
  • Użyj Mirrorlist Generator, by otrzymać aktualną listę mirrorów dla Twojego kraju. Mirrory HTTP są szybsze niż FTP ze względu na technologię keepalive. Z użyciem FTP, pacman musi wysyłąć sygnał za każdym razem, kiedy pobiera paczkę, co objawia się krótką przerwą w pobieraniu. By poznać inne sposoby generowania listy mirrorów, zobacz Sortowanie mirrorów i Reflektor.
  • Arch Linux MirrorStatus udostępnia szczegółowe informacje nt stanu serwerów z mirrorami, jak npproblemami z siecią, zbieraniem danych, czas ostatniej synchroniacji, etc.
Note:
  • Zawsze, gdy w przyszłości zmienisz listę mirrorów, pamiętaj by zmusić pacmana, by odświerzył listę pakietów za pomocą pacman -Syy. Jest to dobra praktyka, która w przyszłości może oszczędzić Ci problemów z systemem. Zobacz Mirrory, by dowiedzieć się więcej.
  • Jeżeli instalujesz system ze starszego medium (nieaktualny obraz), Twoja lista mirrorów może być nieaktualna, co pewnie doprowadzi do problemów, gdy spróbujesz zaktualizować system (zobacz FS#22510). Zalecane jest w takim wypadku zaktualizować listę mirrorów podanym powyżej sposobem.
  • Zgłoszono pewne błędy w Arch Linux forums, dotyczące problemów z siecią, które uniemożliwiają, by pacman zaktualizował repozytoria (zobacz [1] i [2]). Kiedy instalujesz Arch Linux natywnie, problemy te można rozwiązać zastępując standardowy file downloader pacmana alternatywą (zobacz Improve Pacman Performance). Gdy instalujesz Arch Linux jako gość w VirtualBoxie, problem można rozwiązać używając w jego konfiguracji "Host interface" zamiast "NAT".
Note: Przed aktualizacją listy mirrorów za pomocą pacman -Syy upewnij się, że połączenie z siecią nie zostało przerwane. W przeciwnym wypadku otrzymasz błąd o niemożlizości przeprowadzenia aktualizacji pakietów.

Instalacja bazowego systemu

Bazowy system jest instalowany używając skryptu pacstrap.

Opcja -i może zostać pominięta, jeżeli chcesz zainstalować wszystkie pakiety z grup base i base-devel bez potwierdzenia.

# pacstrap -i /mnt base base-devel
Note: Jeśli pacman nie jest w stanie zweryfikować pakietów, sprawdź czas systemowy. Jeśli data jest nieodpowiednia (np. wskazuje 2010 rok), klucze podpisujące mogą być uznane za wygasłe (lub nieważne), sprawdzenie podpisów pakietów skończy się błędem i instalacja zostanie przerwana. Ustaw poprawny czas systemowy, robiąc to manualnie lub za pomocą klienta ntp, i uruchom ponownie komendę pacstrap. Na stronie Czas znajdziesz więcej informacji o ustawianiu czasu systemowego.
Note: Jeżeli pacman skarży się na brak lub niepoprawne sygnatury podczas fazy pacstrapowania (error: failed to commit transaction (invalid or corrupted package)), wykanaj poniższą komendę.
# pacman-key --init && pacman-key --populate archlinux 
  • base: Pakiety z oprogramowaniem z repozytorium [core] dostarczające minimalnego środowiska.
  • base-devel: Dodatkowe narzędzia z [core] t.j. make i automake. Większość początkujących powinna je zainstalować, ponieważ mogą być potrzebne przy administracji nowym systemem. Grupa base-devel będzie potrzebna do instalacji oprogramowania z AUR.

To zainstaluje podstawowy system Arch. Inne pakiety mogą być zainstalowane później używając pacmana.

Generacja fstab

Wygeneruj plik fstab używając następującej komendy. Etykiehy UUID będą użyte, bo wiąże się z nimi szereg korzyści (zabacz fstab#Identifying filesystems). Jeżeli nie chcesz ich używać (lub chcesz użyć labeli), zamień -U na -L.

# genfstab -U -p /mnt >> /mnt/etc/fstab
Note: Dobrym pomysłem jest sprawdzenie wygenerowanego pliku fstab (/mnt/etc/fstab) przed kontynuację. Jeśli napotkasz błędy uruchamiając komendę genfstab lub później w trakcie instalacji, nie uruchamiaj genfstab ponownie; po prostu wyedytuj plik fstab.
# nano /mnt/etc/fstab
Warning: Plik fstab zawsze powinien zostać sprawdzony po wygenerowaniu jego zawartości. Jeżeli utworzyłeś partycję EFI, to genfstab dodał nieprawidłową opcję do Twojego systemu partycji, co w rezultacie "ochroni" Twój komputer od uruchomienia się z danego dysku. By to naprawić, musisz usunąć wszystkie opcje z wyjątkiem noatime. Dla reszty partycji upewnij się, że zamieniłeś "codepage=cp437" na "codepage=437", albo po następnym ponownym uruchomieniu komputera system się nie uruchomi i wejdzie w tryb recovery. Jądro Linux 3.8 powinno posiadać już odpowiednią łatkę.

Kilka uwag:

  • Ostatnia kolumna definiuje kolejność sprawdzania partycji przy starcie systemu: użyj 1 dla partycji root (z wyjątkiem btrfs), która powinna być sprawdzana jako pierwsza, dla reszty partycji ustaw 2 lub wyłącz sprawdzanie ustawiając 0 (zobacz Pola pliku fstab).
  • Wszystkie partycje Btrfs i swap powinny być ustawione na 0.

Chroot do systemu

Następnie chrootujemy się do nowego systemu.

# arch-chroot /mnt /bin/bash
Note: Pomiń /bin/bash aby użyć powłoki sh.
Tip: Jeśli zapomniałeś(aś) zainstalować pakiety ze skryptem pacstrap, możesz je zainstalować po chroocie używając pacman -S <package>

Konfiguracja systemu

Tip: Dokładne śledzenie i rozumienie tych kroków jest niezbędne dla poprawnej konfiguracji systemu.

Na tym etapie instalacji, skonfigurujesz podstawowe pliki konfiguracyjne bazowego systemu Arch Linux. Będziesz to robił edytując istniejące lub tworząc nowe pliki.

Nazwa hosta

Dodaj swoją hostname w /etc/hostname. Przykład:

# echo mojanazwahosta > /etc/hostname

Ustaw jaką chcesz nazwę. Będzie to nazwa twojego komputera.

Note: Nie ma potrzeby edytowania /etc/hosts, jednak nic nie szkodzi na przeszkodzie, jeśli chcesz to zrobić

Dodaj swoją hostname w /etc/hosts, taką samą jak w /etc/hostname jako alias. Powinno to wyglądać podbnie do tego:

127.0.0.1   localhost.localdomain   localhost mojanazwahosta
::1         localhost.localdomain   localhost mojanazwahosta
Note: ::1 to w IPv6 odpowiednik adresu 127.0.0.1
Warning: Ten format, zawierający "localhost" oraz właściwą nazwę hosta, jest wymagany dla kompatybilności. Błędy w tym pliku mogą powodować niską wydajność sieciową i/lub nieprawidłowe działanie niektórych programów.

Jeśli używasz statycznego IP, dopisz kolejną linię wg formatu: <statyczne-IP> <nazwahosta.nazwadomeny.org> <nazwahosta>, np.:

192.168.1.100 mojanazwahosta.domain.org mojanazwahosta
Tip: Dla wygody, możesz zdefiniować aliasy w pliku /etc/hosts dla hostów w twojej sieci, i/lub w Internecie, np.:
192.168.1.90 media
192.168.1.88 dane
Powyższy przykład pozwoli na dostęp do serwerów z mediami i danymi wg nazwy, bez potrzeby wpisywania ich adresów IP.

Font terminala i układ klawiatury

Wyedytuj vconsole.conf:

# nano /etc/vconsole.conf
KEYMAP=pl
FONT=lat2-16
FONT_MAP=8859-2
  • KEYMAP – Jeśli chcesz, możesz użyć mapy z początku instalacji: #Zmiana układu klawiatury, jednak domyślna (us) działa ze znakomitą większością klawiatur. Te ustawienia dotyczą tylko terminali, nie graficznych menedżerów okien czy Xorg.
  • FONT – Dostępne alternatywne fonty terminala znajdują się w /usr/share/kbd/consolefonts/. Domyślna wartość (pusta) jest bezpieczna.
  • FONT_MAP – Określa mapę konsoli ładowaną przez setfont przy starcie systemu. Dostępne mapy znajdują się w /usr/share/kbd/consoletrans. Domyślna wartość (pusta) jest bezpieczna.

Zobacz Fonty i man vconsole.conf po więcej informacji.

Strefa czasowa

Dostępne strefy i podstrefy czasowe mogą być znalezione w katalogach /usr/share/zoneinfo/<Strefa>/<Podstrefa>.

Aby wyświetlić dostępne <Strefy>, sprawdź katalog /usr/share/zoneinfo/:

# ls /usr/share/zoneinfo/

Podobnie możesz sprawdzić zawartość katalogu z <Podstrefami>:

# ls /usr/share/zoneinfo/Europe

Utwórz dowiązanie symboliczne /etc/localtime do pliku twojej strefy /usr/share/zoneinfo/<Strefa>/<Podstrefa> używając tego polecenia:

# ln -s /usr/share/zoneinfo/<Strefa>/<Podstrefa> /etc/localtime

Przykład:

# ln -s /usr/share/zoneinfo/Europe/Warsaw /etc/localtime

Jeśli używasz timedated dostarczanego przez systemd, być może będziesz chciał(a) wyedytować plik /etc/timezone i wpisać Strefa/Podstrefa.

Przykład:

Europe/Warsaw

Przeczytaj man 5 timezone po więcej opcji.

Wymóg posiadania /etc/timezone może przestać obowiązywać w przyszłości [3].

Ustawienia regionalne

Wybranie regionu (locale)

Ustawienia regionalne mogą zostać użyte przez glibc i każdy inny program lub bibliotekę poprawnie wyświetlając waluty, czas, datę i inne własności regionalne:

Są dwa pliki potrzebujące edycji: locale.gen oraz locale.conf.

  • Plik locale.gen jest domyślnie pusty (wszystko jest zakomentowane), więc musisz usunąć stosowny znak # na początku linii. Jeżeli chcesz odkomentować i używać kilka wartości, upewnij się, że wszytkie będą kodowane via UTF-8. Raz zedytowany, pozostaje on nietknięty przez system. locale-gen jest uruchamiane po każdym uaktualnieniu glibc, generując wszystkie ustawienia regionalne określone w /etc/locale.gen.

Wybierz odpowiednie locale poprzez usunięcie # z początku linii, np.:

# nano /etc/locale.gen
en_US.UTF-8 UTF-8
pl_PL.UTF-8 UTF-8

Następnie uruchom:

# locale-gen
Ustawianie systemowego locale

Ustaw odpowiednie locale w /etc/locale.conf.

Przykład:

# echo LANG=pl_PL.UTF-8 > /etc/locale.conf

Ustawienie tylko LANG powinno wystarczyć. Będzie to służyć za domyślną wartość dla innych ustawień.

Możesz przesłonić część ustawień używając zmiennych LC_* – na przykład ustawienie LC_COLLATE=C wyłącza sortowanie według reguł języka, ale pozostawia resztę ustawień. Możesz wyświetlić wszystkie zmienne LC_* poleceniem locale.

Zmienna LC_ALL przesłania wszystkie pozostałe ustawienia. Z tego powodu nie możesz ustawić jej z poziomu locale.conf. Zaleca się używanie LC_ALL tylko w razie konieczności.

Z powodu późniejszego tworzenia początkowego ramdysku, powinieneś(aś) ustawić zmienną LANG. Przykład:

# export LANG=pl_PL.UTF-8

Czas zegara sprzętowego

Jest on ustawiany w /etc/adjtime. Ustaw czas zegara sprzętowego w ten sam sposób w każdym z posiadanych systemów operacyjnych. W przeciwnym przypadku, będą one nadpisywać czas i powodować jego przesunięcia.

Możesz wygenerować /etc/adjtime automatycznie używając jednej z nastepujących komend.

  • UTC (zalecany)
# hwclock --systohc --utc
Note: Używanie UTC w zegarze sprzętowym nie oznacza, że oprogramowanie będize wyświetlać czas UTC.
  • localtime (niezalecany) - Używany domyślnie przez Windows
# hwclock --systohc --localtime
Warning: Używanie localtime może prowadzić do kilku znanych i nienaprawialnych błędów. Nie ma jednak planów porzucenia wsparcia dla localtime.
Ustawienie czasu przy jednoczesnym uruchamianiu Windowsa

Jeśli używasz jednocześnie Windowsa, masz dwie możliwe ścieżki:

  • Zalecana: Ustaw Arch Linuksa i Windowsa do używania zegara UTC (szybka modyfikacja rejestru jest wymagana, zobacz this page po instrukcje). Oprócz tego, wyłącz synchronizację czasu z Internetem w Windowsie, ponieważ to ustawi czas z powrotem na localtime. Jeśli potrzebujesz takiej funkcjonalności (synchronizacja czasu), użyj ntpd lub systemd-timesyncd w systemie Arch Linux.
  • Niezalecana: Skonfiguruj Arch Linuksa do uźywania localtime i (w #Konfiguracja systemu) usuń hwclock z sekcji DAEMONS w /etc/rc.conf (Windows zajmie się ustawianiem zegara sprzętowego).

Moduły jądra

Tip: Normalnie wszystkie potrzebne moduły są ładowane automatycznie przez udev, więc rzadko będziesz musiał(a) tutaj coś dodać. Dodaj tylko moduły, których brakuje.

W katalogu /etc/modules-load.d/ umieść pliki, w których będą wypisane moduły, które jądro ma załadować podczas startu systemu. Każdy plik konfiguracyjny powinien być nazwany w stylu /etc/modules-load.d/<program>.conf. Pliki powinny zaiwerać listę modułów do załadowania, poprzedzielaną znakami nowej linii. Linie puste i zaczynające się znakami # lub ; będą ignorowane. Przykład:

/etc/modules-load.d/virtio-net.conf
# Załaduj virtio-net.ko podczas uruchamiania
virtio-net

Konfiguracja sieci

Musisz skonfigurować sieć ponownie, tym razem dla nowego systemu. Cała procedura i wymagania są podobne do tej opisanej wyżej, jednak teraz ustawienia będą permanentne i automatycznie uruchamiane podczas startu systemu.

Note: Po więcej dokładnych informacji o konfiguracji sieci, odwiedź Konfigurowanie sieci i Konfiguracja sieci bezprzewodowej.

Sieć przewodowa

Tip: Alternatywnie ustawień tych można dokonać przy pomocy systemd-networkd, który ma pewne dodatkowe zalety, jest lekki, świadomy zdarzeń w czasie rzeczywistym (odłączania kabla, itp) i zintegrowany z wieloma elementami systemd.
Dynamiczne IP (DHCP)

Jeżeli używasz pojedynczego, stałego połączenia z siecią, nie potrzebujesz usługi zarządzania sieci i możesz zwyczajnie odblokować i uruchomić usługę dhcpcd. Pamiętaj o podaniu jej swojej nazwy interfejsu.

# systemctl enable dhcpcd@<interface>.service

Alternatywą jest użycie net-auto-wired z pakietu netcfgAUR, który zręcznie obsłuży dynamiczne łączenie się z nowymi sieciami.

Zainstaluj ifplugd, który jest wymagany przez net-auto-wired:

# pacman -S ifplugd

Edytuj /etc/conf.d/netcfg i zmodyfikuj nazwę interfejsu sieci na aktualną. Prawie na pewno nie jest to eth0.

nano /etc/conf.d/netcfg
WIRED_INTERFACE="<interface>"

Odblokuj usługę net-auto-wired.

# systemctl enable net-auto-wired.service
Statyczne IP

Skopiuj przykładowy profil z /etc/network.d/examples do /etc/network.d:

# cd /etc/network.d
# cp examples/ethernet-static .

Edytuj skopiowany profil wg własnych potrzeb (edytuj INTERFACE, ADDR, GATEWAY i DNS):

# nano ethernet-static

Edytuj /etc/conf.d/netcfg i dodaj nowy profil sieci do tablicy NETWORKS:

nano /etc/conf.d/netcfg
NETWORKS=(ethernet-static)

Odblokuj usługę netcfg:

# systemctl enable netcfg.service

Sieć bezprzewodowa

Będziesz musiał(a) zainstalować inny program do konfiguracji i zarządzania profilami sieci bezprzewodowych, np. netcfg. NetworkManager lub Wicd to popularne alternatywy.

  • Zainstaluj wymagane pakiety:
# pacman -S wireless_tools wpa_supplicant wpa_actiond dialog

Jeśli twoja karta bezprzewodowa wymaga firmware (jak zostało wyjaśnione w #Konfiguracja sieci bezprzewodowej i Wireless_Setup_(Polski)#Sterowniki_i_firmware), zainstaluj pakiet zawierający odpowiednie firmware, przykładowo:

# pacman -S zd1211-firmware
  • Po instalacji i ponownym uruchomieniu możesz połączyć się z siecią wykonując wifi-menu <interface> (gdzie <interface> to nazwa interfejsu), co wygeneruje plik profilu w /etc/network.d nazwany tak samo, jak SSID wybranej sieci. Jeżeli chcesz skonfigurować wszystko ręcznie, to dostępne są szablony w /etc/network.d/examples/.
Warning: Jeżeli korzystasz z wifi-menu, to pozostałe kroki muszą być wykonane *po* ponownym uruchomieniu, gdy już nie jesteś chrootwany. Proces uruchomieny przez to polecenie będzie w konflikcie z tym, który działa na zewnątrz chroota. Jeżeli koniecznie chcesz już na tym etapie posiadać skonfigurowaną sieć, jesteś zmuszony skorzystać z szablonów. Pozwala to jednak w ogóle nie martwić się o użycie wifi-menu.
# wifi-menu <interface>
  • Odblokuj usługę net-auto-wireless, która w sposób automatyczny i zręczny zajmie się obsługą połączenia z siecią:
# systemctl enable net-auto-wireless.service
Note: Netcfg dostarcza także net-auto-wired, który może być użyty wspólnie z net-auto-wireless.
  • Upewnij się, że w /etc/conf.d/netcfg ustawiony jest prawidłowy interfejs (np. wlp3s0)}}:
# nano /etc/conf.d/netcfg
WIRELESS_INTERFACE="wlp3s0"

Możliwe jest zdefiniowanie listy profilów sieciowych, które powinny być automatycznie łączone za pomocą zmiennej AUTO_PROFILES w /etc/conf.d/netcfg. Jeśli AUTO_PROFILES nie zostanie ustawione, wszystkie sieci zostaną wypróbowane.

Połączenie bezpośrednie z modemem

W przypadku posiadania xDSL, modemu analogowego (dial-up) lub ISDN, zobacz Direct Modem Connection_(Polski) po dokładne instrukcje.

Stwórz początkowy ramdysk

Tip: Większość użytkowników może pominąć ten krok i użyć standardowych ustawieþ dostarczonych w mkinitcpio.conf. Obraz initramfs (z folderu /boot) został już wygenerowany podczas gdy paczka linux (jądro Linux) była instalowana za pomocą pacstrap.

Tutaj możesz ustawić właściwe hooks, jeżeli root został ustawiony na kluczu USB, jeżeli używasz RAID, LVM, lub jeśli /usr jest na osobnej partycji.

Skonfiguruj /etc/mkinitcpio.conf według potrzeb (zobacz mkninitcpio) i stwórz ramdysk używając:

# mkinitcpio -p linux

{{Note|Instalacja Arch VPS na QEMU (np. używając virt-manager) może wymagać modułu virtio w mkinitcpio.conf by móc się uruchomić.

# nano /etc/mkinitcpio.conf
MODULES="virtio virtio_blk virtio_pci virtio_net"
}

Instalacja i konfiguracja bootloadera

Note: Jeżeli na dysku, na którym zainstalowano Arch Linux jest już zainstalowany bootloader i/lub inny system operacyjny, możliwe powinno być dodanie do listy systemów Archa i uruchamianie go poprzez nowy wpis na liście. Więcej na ten temat dowiesz się w podręcznikach swoich bootloaderów. Pamiętaj o zamontowaniu dysku z systemem Arch w przypadku korzystania z automatycznych narzędzi.

Dla płyt głównych z BIOS

Dla płyt z BIOSem istnieją trzy bootloadery - Syslinux, GRUB, and LILO. Możesz wybrać dowolny z nich wg własnych upodobań. Poniżej opisano sposób instalacji GRUB oraz Syslinux.

  • Syslinux (obecnie) jest ograniczony do wczytywania plików tylko z partycji, na której został zainstalowany. Syslinux jest uważany za prostszy w konfiguracji, ponieważ posiada tylko jeden plik konfiguracyjny. Przykładowa konfiguracja dostępna jest tutaj.
  • GRUB jest bogatym w funkcje i kompleksowym rozwiązaniem. Korzysta z wielu plików konfiguracyjnych, z pomocą których tworzony jest główny plik grub.cfg. Jego pliki konfiguracyjne wyglądem przypominają języki skryptowe, co może być utrudnieniem dla początkujących użytkowników w przypadku próby ręcznej edycji wpisów. Zalecane jest korzystanie z ręcznego generowania wpisów.
Note: Niektóre płyty główne z BIOSem mają problemy z GPT. Zobacz http://mjg59.dreamwidth.org/8035.html oraz http://rodsbooks.com/gdisk/bios.html dla rozwiązań i obejść znanych problemów.
Note: Jeśli posiadasz oddzielną partycję /boot, najpierw sprawdź, czy jest zamontowana używając lsblk /dev/sda. Jeśli nie widzisz punktu montowania /boot przy twojej partycji, powinieneś(aś) ponownie uruchomić komputer i z poziomu LiveCD Archa:
  • zamontować główną partycję / w /mnt
  • zamontować partycję /boot w /mnt/boot
  • uruchomić arch-chroot /mnt
następnie postępować według instrukcji poniżej.
Syslinux
Note: Jeżeli spartycjonowałeś dysk z użyciem GPT, doinstaluj paczkę gptfdisk używając (pacman -S gptfdisk). Zawiera ona sgdisk, które będzie użyte do ustawienia specyficznych dla GPT flag.

Zainstaluj pakiet syslinux i uruchom skrypt syslinux-install_update, aby zainstalować pliki (-i), oznaczyć aktywną partycję jako bootowalną (-a), i zainstalować kod startowy w MBR (-m):

# pacman -S syslinux
# syslinux-install_update -iam

wyedytuj plik syslinux.cfg, aby wskazywał na odpowiednią partycję główną. Ten krok jest niezbędny. Jeśli będzie wskazywał na niewłaściwą partycję, Arch Linux nie uruchomi się. Zmień /dev/sda3 na twoją partycję główną (jeśli partycjonowałeś(aś) dysk jak w przykładzie, twoja partycja główna to /dev/sda1). To samo zrób z LABEL archfallback.

# pacman -S syslinux
# nano /boot/syslinux/syslinux.cfg
...
LABEL arch
        ...
        APPEND root=/dev/sda3 ro
        ...

Po więcej informacji o konfiguracji i używaniu Syslinuksa, zobacz Syslinux.

GRUB

Zainstaluj paczkę grub-bios i wykonaj grub-install /dev/sda.

Note: Zamień /dev/sda na taki wpis, który odzwierciedla dysk, na którym zainstalowałeś system Arch. *Nie używaj* numerów partycji (sdaX)
Note: Dla dysków spartycjonowanych z użüciem GPT na płytach z BIOSem, GRUB potrzebuje a "BIOS Boot Partition".
# pacman -S grub-bios
# grub-install --target=i386-pc --recheck /dev/sda

Żeby zapobiec (nieszkodliwej) informacji o błędzie podczas uruchamiania:

# cp /usr/share/locale/en\@quot/LC_MESSAGES/grub.mo /boot/grub/locale/en.mo

Możesz użyć ręcznie stworzonego grub.cfg, jednak dla początkujących użytkowników zalecamy skorzystanie z automatycznej generacji:

Tip: Żeby automatycznie wyszukać inne systemy operacyjne znajdujące się w komputerze, zainstaluj os-prober przed wpisaniem kolejnej komendy:
# pacman -S os-prober
# grub-mkconfig -o /boot/grub/grub.cfg

Po więcej informacji o konfiguracji i używaniu GRUBa, zobacz GRUB.

Dla płyt głównych z UEFI

Note: Jeśli posiadasz płytę UEFI przeczytaj artykuł Bootloadery UEFI.

Dla uruchomiena z UEFI, dysk musi być spartycjonowany z użüciem GPT oraz musi być obecna i zamontowana w /boot/efi systemowa partycja UEFI (512 MiB lub więcej, FAT32, typ EF00). Jeżeli śledzisz ten poradnik od początku, ten krok masz już za sobą.

Chociaż dostęrne są inne bootloadery dla UEFI, użüwanie EFISTUB jest zalecane. Poniżej znajdziesz instrukcje konfiguracyjne dla EFISTUB i GRUB.

Note: Syslinux jak dotąd nie wspiera UEFI.
EFISTUB

Jądro linuxa może zachować się jak swój własny bootloader korzystając z EFISTUB. Jest to metoda zalecana przez twórców UEFI and simpler compared to grub-efi-x86_64. Poniższe kroki ustawiają rEFInd (fork rEFIt), by wyświetlić menu dla jąder EFISTUB, jak również uruchomienia innych bootloaderów UEFI. Możesz także użyć gummiboot zamiast rEFInd. Oba potrafią wykryć bootloader Windows UEFI w wypadku korzystania z dual-boot.

1. Uruchom system z trybem UEFI i załaduj moduły efivars przed wykonaniem chroot:

# modprobe efivars

2. Zamontuj partycję UEFISYS w /mnt/boot/efi, wykonaj chroot i skoriuj pliki jąhra i initramfs tak jak pokazano poniżej.

  • Stwórz /boot/efi/EFI/arch/.
  • Skopiuj /boot/vmlinuz-linux do /boot/efi/EFI/arch/vmlinuz-arch.efi. Rozszerzenie .efi jest bardzo ważne, bo niektóre firmware UEFI odmawiają uruchomienia pliku bez tego rozszerzenia. Ważne: Pamiętaj, że plik nazywa się vmlinuz, a nie vmlinux.
  • Skopiuj /boot/initramfs-linux.img do /boot/efi/EFI/arch/initramfs-arch.img.
  • Skopiuj /boot/initramfs-linux-fallback.img do /boot/efi/EFI/arch/initramfs-arch-fallback.img.

Za każdym razem, gdy jądro i pliki initramfs są aktualizowane w /boot, muszą być także uaktualnione w /boot/efi/EFI/arch. Może to zostać zautomatyzowane poprzez użücie systemd lub incrona (dla konfiguracji bez systemd).

3. W tym poradniku zainstalujesz GUI nazwane rEFInd. Alternatywne bootloadery mogą zostać znalezione na stronie UEFI Bootloaders#Booting EFISTUB. Dla zalecanego bootloadera rEFInd zainstaluj następujące paczki:

# pacman -S refind-efi efibootmgr

4. Zainstaluj rEFInd na partycji UEFISYS (zbiorczo z UEFI Bootloaders#Using rEFInd):

# mkdir -p /boot/efi/EFI/refind
# cp /usr/share/refind/refind_x64.efi /boot/efi/EFI/refind/refind_x64.efi
# cp /usr/share/refind/refind.conf-sample /boot/efi/EFI/refind/refind.conf
# cp -r /usr/share/refind/icons /boot/efi/EFI/refind/icons

5. Stwórz plik refind_linux.conf z poniższymi ustawieniami, które zostaną użyte przez rEFInd:

# nano /boot/efi/EFI/arch/refind_linux.conf
"Boot to X"          "root=/dev/sdaX ro rootfstype=ext4 systemd.unit=graphical.target"
"Boot to console"    "root=/dev/sdaX ro rootfstype=ext4 systemd.unit=multi-user.target"
Note: refind_linux.conf zostało skopiowane z /boot/efi/EFI/arch/, gdzie initramfs i jądro zostały skopiowane w kroku 2.
Note: W refind_linux.conf, sdaX odpowiada Twojemu systemowi plików root, a nie partycji boot, o ile oczywiście utworzyłeś je osobno.

6. Dodaj rEFInd do UEFI boot menu używając efibootmgr.

Warning: Używając efibootmgr na Apple Mac może zablokować firmware, przez co konieczne będzie sflashowanie pamięci ROM płyty głównej. Dla Maców użyj mactel-bootAUR, lub "błogosławieństwa" od Mac OS X.
# efibootmgr -c -g -d /dev/sdX -p Y -w -L "rEFInd" -l '\EFI\refind\refind_x64.efi'
Note: W powyższym poleceniu X i Y odnoszą się do dysku i partycji UEFISYS. Dla przykładu w /dev/sdc5, X to "c", a Y to "5".

7. (Opcjonalnie) Jako zabezpieczenie na wypadek, gdyby efibootmgr stworzyło wpis, który nie działa, skopiuj refind_x64.efi do /boot/efi/EFI/boot/bootx64.efi tak jak poniżej:

# cp -r /boot/efi/EFI/refind/* /boot/efi/EFI/boot/
# mv /boot/efi/EFI/boot/refind_x64.efi /boot/efi/EFI/boot/bootx64.efi
GRUB
Note: W rzadkich przypadkach, będziesz musiał(a) użyć grub-efi-i386; na przykład na starszych komputerach Mac, gdzie Apple używa pewnego rodzaju połączenia UEFI v1.x i v2.x. W takich przypadkach, GRUB będzie działać tylko z modułami 32-bitowymi, pomimo 64-bitowego procesora. Jeżeli posiadasz system z 32-bitowym EFI, jak np. w Macach sprzed 2008 roku, zainstaluj grub-efi-i386 zamiast grub-efi-x86_64 i użyj opcji --target=i386-efi.
# pacman -S grub-efi-x86_64 efibootmgr
# grub-install --target=x86_64-efi --efi-directory=/boot/efi --bootloader-id=arch_grub --recheck
# cp /usr/share/locale/en\@quot/LC_MESSAGES/grub.mo /boot/grub/locale/en.mo

Następna komenda tworzy wpisy dla GRUB w boot menu UEFI. Jako że grub-efi-x86_64 w wersji 2.00, grub-install próbuje utworzyć wpisy w menu, więc wywołanie efibootmgr może nie być konieczne. Zobacz UEFI#efibootmgr, by dowiedzieć się więcej.

# efibootmgr -c -g -d /dev/sdX -p Y -w -L "Arch Linux (GRUB)" -l '\EFI\arch_grub\grubx64.efi'

Możesz użyć ręcznie stworzonego grub.cfg, jednak dla początkujących użytkowników zalecamy skorzystanie z automatycznej generacji:

Tip: Żeby automatycznie wyszukać inne systemy operacyjne znajdujące się w komputerze, zainstaluj os-prober przed wpisaniem kolejnej komendy:
# pacman -S os-prober
# grub-mkconfig -o /boot/grub/grub.cfg

Po więcej informacji o konfiguracji i używaniu GRUBa, zobacz GRUB.

Możesz użyć ręcznie stworzonego grub.cfg, jednak dla początkujących użytkowników zalecamy skorzystanie z automatycznej generacji:

Hasło roota

Ustaw hasło roota używając:

# passwd

Odmontowanie partycji i ponowne uruchomienie

Wyjdź ze środowiska chroot:

# exit

Partycje są zamontowane w /mnt, więc użyj tego polecenia, żeby je odmontować:

# umount /mnt/{boot,home,}

Uruchom komputer ponownie:

# reboot
Tip: Wyjmij nośnik instalacyjny i zmień kolejność uruchamiania w BIOSie (jeśli zmieniałeś(aś) ją przed instalacją); inaczej nośnik instalacyjny może uruchomić się ponownie!

Post-Installation

Gratulujemy i witamy w twoim nowym systemie Arch Linux!

Twój nowy system Arch Linux to funkcjonalne środowisko GNU/Linux gotowe do personalizacji. Możesz zbudować elegancki zbiór potrzebnych Ci narzędzi lub cokolwiek chcesz czy potrzebujesz do swoich celów.

Zaloguj się na konto roota. Przeprowadzimy konfiguracją pacmana i aktualizację systemu jako root.

Note: Konsole wirtualne 1-6 są dostępne. Możesz przełączać się między nimi używając Alt+F1...F6

Aktualizacja

Synchronizacja i aktualizacja systemu używając pacmana

Teraz zaktualizujemy system używając pacmana. Pacman to menedżer pakietów (package manager) Arch Linuksa. Zarządza całym systemem pakietów i pozwala na instalację, usunięcie, downgrade pakietu (korzystając z cache), zarządzanie własnoręcznie skompilowanymi pakietami, automatyczne rozwiązywanie zależności, lokalne i zdalne szukanie, i wiele więcej. Pacman będzie używany do ściągnięcia pakietów z zewnętrznego repozytorium i ich instalacji w twoim systemie.

Zapoznanie się z pacmanem

Pacman to najlepszy przyjaciel użytkownika Archa. Nauczenie się, jak używać pacmana jest mocno zalecane. Spróbuj:

$ man pacman
Tip: Jeśli uważasz linie tekstu za zbyt długie, możesz wyeksportować zmienną $MANWIDTH:
# export MANWIDTH=80

Po więcej informacji, zobacz stronę Pacman lub przeczytaj Pacman rosetta, jeśli szukasz porównania działania pacmana z innymi menedżerami pakietów.

/etc/pacman.conf

Żeby wprowadzić zmiany dotyczące wyboru repozytoriów lub opcji pacmana, edytuj pacman.conf:

# nano /etc/pacman.conf

Repozytoria są opisane niżej; włącz wybrane repozytoria usuwając # z początku linii 'Include =' i '[repozytorium]'.

Repozytoria pakietów

Repozytorium to miejsce przechowywania pakietów oprogramowania, które mogą zostać ściągnięte i zainstalowane na komputerze. Opiekunowie pakietów Arch Linuksa (deweloperzy i Zaufani Użytkownicy) opiekują się pakietami w oficjalnych repozytoriach, zawierającymi niezbędne i popularne oprogramowanie, łatwo dostępne za pomocą pacmana. Ten artykuł opisuje tylko oficjalne repozytoria. Zobacz Oficjalne repozytoria po więcej informacji dotyczących szczegółów i zawartości każdego repozytorium.

Note: Gdy wybierasz repozytoria, upewnij się, że odblokowałeś tak linie nagłówkową [repo_name], jak i pozostałe linie, w przeciwnym wypadku repozytorium pozostanie pominięte przy aktualizacji! To bardzo powszechny błąd. Przykładowy wpis powinien wyglądać tak, jak poniżej.

Większość użytkowników powinna wybrać [core], [extra] i [community]. Jeśli chcesz używać aplikacji 32-bitowych w systemie 64-bitowym, włącz repozytorium [multilib] dodając te linie do /etc/pacman.conf:

[multilib]
SigLevel = PackageRequired
Include = /etc/pacman.d/mirrorlist

Jeżeli zależy Ci na oprogramowaniu niedostępnym bezpośrednio z pacmana, powinieneś zainteresować się AUR.

AUR

Arch User Repository (Repozytorium Użytkowników Archa, AUR) zawiera gałęzie [community] i [unsupported]. Inaczej niż inne gałęzie, [unsupported] nie zawiera binarnych pakietów i nie może być używane bezpośrednio przez pacmana. Ta gałąź to zbiór skryptów PKGBUILD napisancyh przez użytkowników Archa służacych do budowania pakietów ze źródeł z użyciem Arch Build System. Oprogramowanie z [unsupported] zwykle nie jest dostępne w innych repozytoriach. Kiedy pakiet z [unsupported] zbierze wystarczająco dużo głosów, może zostać przeniesiony do [community], jeśli jeden z Zaufanych użytkowinków jest chętny do zaadoptowania go.

Note: Dostępnych jest wiele nakładek na pacmana (AUR Helpers_(Polski)), które umożliwiają transparentny dostęp do AUR.

Mirrory

Te same pakiety Archa są przechowywane na wielu serwerach na całym świecie. Wybrane mirrory są wypisane w /etc/pacman.d/mirrorlist i uporządkowane według priorytetu. Początkowo /etc/pacman.d/mirrorlist zawiera listę wszystkich dostępnych mirrorów, z których część powinna zostać włączona aby przejść dalej.

Note: Jeśli twój nośnik instalacyjny jest stary, plik mirrorlist może być przestarzały, co może powodować problemy przy aktualizacji Arch Linuksa z użyciem pacmana (zobacz FS#22510). Dlatego polecane jest uzyskanie aktualnej listy mirrorów w sposób opisany poniżej.
Wybranie aktualnych mirrorów

Arch Linux MirrorStatus pokazuje różne paraemtry mirrorów, takie jak problemy z siecią, zbiorem pakietów, czas ostatniej synchronizacji, itp. Mirrorlist Generator używa tych informacji do automatycznej oceny mirrorów znajdujących się najbliżej ciebie według tego, jak są aktualne. Wygenerowana lista może być wstawiona do pliku /etc/pacman.d/mirrorlist. Możesz oczywiście odkomentować dowolny mirror (usuń '#' z początku wpisu, aby go odkomentować).


Zobacz Oficjalne Repozytoria, by dowiedzieć się więcej, m.in. szczegółów nt zawartości każdego z repozytoriów.

Użycie najszybszych mirrorów

Aby użyć najszybszych mirrorów, odwołaj się do Mirrors_(Polski)#Sortowanie mirrorów.

Odświeżenie listy pakietów

Po edycji repozytoriów powinieneś zaktualizować listę pakietów wywołując pacman z opcjami -Sy. Jeżeli tego nie zrobisz, otrzymasz komunikat "warning: database file for 'multilib' does not exist" podczas kolenego skorzystania z pacmana.

Zmuś pacmana do odświeżenia wszystkich list pakietów z nowego pliku mirrorlist używając:

# pacman -Syy

Użycie dwóch parametrów --refresh lub -y zmusza pacmana do odświeżenia wszystkich list pakietów, nawet jeśli uważa je za aktualne. Uruchomienie pacman -Syy przy każdej zmianie mirrorów, jest dobrą praktyką i oszczędzi wielu problemów.

Note: Część problemów zgłaszanych na forum Arch Linuksa dotyczy problemów z siecią, które nie pozwalają pacmanowi na odświeżenie/aktualizację repozytoriów (zobacz [4] i [5]). W natywnej instalacji Archa, te problemy mogą zostać rozwiązane przez zmianę programu do pobierania danych używanego przez pacmana (zobacz Improve Pacman Performance_(Polski) po więcej szczegółów). W przypadku Archa będącego gościem w VirtualBox, rozwiązaniem jest użycie "Host interface" zamiast "NAT" w ustawieniach maszyny.

Inicjalizacja weryfikacji pakietów

Aby zainicjować weryfikację pakietów, możesz postępować według [poniższych kroków]. Zobacz Pacman-key po więcej informacji.

$ pacman-key --init

Aby wygenerować główny klucz (master key), potrzebna jest entropia. Powinieneś(aś) naciskać losowe klawisze, ruszać myszą lub przełączyć się do innej konsoli i uruchomić obciążającą dysk komendę, przykładowo ls -R /. Po zakończeniu komendy pacman-key, uruchom to polecenie, aby skonfigurować inne klucze.

$ pacman-key --populate archlinux

Zweryfikuj Master Signing Keys będąc pytanym(ą), ponieważ są one używane do podpisywania (a przez to zaufania) wszystkich innych kluczy opiekunów pakietów.

Aktualizacja systemu

Warning: Aktualizacje systemu powinny być przeprowadzane z ostrożnością. Bardzo ważne jest przeczytanie tego przed kontynuacją.

Deweloperzy często dostarczają ważne informacje dotyczące konfiguracji i modyfikacji dotyczących znanych usterek. Użytkownik Arch Linuksa powinien zpoznać się z tymi treściami przed dokonaniem aktualizacji:

Zsynchronizuj, odśwież, i zaktualizuj cały system używając:

# pacman -Syu

lub:

# pacman --sync --refresh --sysupgrade

Pacman ściągnie świeżą kopię listy pakietów z serwerów, które zdefiniowałeś(aś) w /etc/pacman.conf i przeprowadzi wszystkie dostępne aktualizacje. Możesz zostać zapytany(a) o aktualizację samego pacmana jako pierwszego. W takim przypadku, wpisz yes, a po zakończeniu ponów polecenie pacman -Syu.

Uruchom system ponownie, jeśli nastąpiła aktualizacja kernela.

Note: Sporadycznie, podcas aktualizacji mogą nastąpić zmiany w konfiguracji wymagające interwencji użytkownika; przeczytaj wyjście pacmana po wszystkie potrzebne informacje. Przeczytaj Pliki pacnew i pacsave po więcej szczegółów.

Wyjście pacmana zapisywane jest w /var/log/pacman.log.

Zobacz FAQ po odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące aktualizacji i zarządzania pakietami.

Ignorowanie pakietów

Po uruchomieniu polecenia pacman -Syu, cały system zostanie zaktualizowany. Można jednak uniemożliwić przeprowadzenie aktualizacji wybranego pakietu. Typowym scenariuszem może być aktualizacja pakietu, która sprawia problemy z resztą systemu. W takim przypadku, dostępne są dwie opcje; wskaż pakiet(y) jako przeznaczone do pominięcia używając parametru --ignore (zobacz pacman -S --help po szczegóły) lub trwale oznacz pakiet jako ignorowany dopisując go do linii IgnorePkg w pliku /etc/pacman.conf. Po więcej informacji, zobacz stronę Pacman.

Pamiętaj, że administrator powinien aktualizować **cały** system używając pacman -Syu, zamiast aktualizować wybrane pakiety. Możesz odejść od tego postępowania jeśli chcesz, wiedz jednak, że wiąże się to z większą szansą nieprawidłowego działania systemu lub nawet jego zepsuciem. Większość problemów wynika z selektywnej aktualizacji, ninestandardowej kompilacji i nieprawidłowej instalacji oprogramowania. Użycie IgnorePkg w /etc/pacman.conf jest więc niezalecane i powinno być stosowane oszczędnie, i jeśli wiesz co robisz. Używanie IgnorePkg jest analogiczne do "utraty gwarancji".

Model ciągłego wydania Archa

Pamiętaj, że Arch jest dystrybucją ciągłego wydania. Oznacza to, że użytkownik nie musi reinstalować lub przeprowadzać skomplikowanych aktualizacji do najnowszego wydania. Uruchamianie pacman -Syu cyklicznie (i pamiętanie o powyższym ostrzeżeniu) utrzymuje cały system aktualnym. Pamiętaj o ponownym uruchomieniu, jeśli nastąpiła aktualizacja jądra.

Dodawanie użytkownika

Warning: Linux jest środowiskiem wieloużytkownikowym. Nie powinieneś(aś) używać konta roota do codziennych zadań, jest to zła i bardzo niebezpieczna praktyka: konto roota powinno być używane tylko do administracji.

Dodaj konto zwykłego użytkownika, używając jednej z następujących metod. W tym przykładzie stworzymy użytkownika archie:

Metoda interaktywna

# adduser

Zostaniesz poproszony(a) o wprowadzenie kilku informacji w sposób interaktywny:

Login name for new user []: archie

User ID ('UID') [ defaults to next available ]:

Initial group [ users ]:

Additional groups (comma separated) []: audio,games,lp,optical,power,scanner,storage,video

Home directory [ /home/archie ]:

Shell [ /bin/bash ]:

Expiry date (YYYY-MM-DD) []:

Jak pokazano w przykładzie, powinieneś(aś) wprowadzić dane tylko w Login name (Login) i Additional groups (Dodatkowe grupy), pozostawiając resztę pól pustą.

Lista Additional groups (Dodatkowych grup) w przykładzie jest typowa dla komputera domowego, jest więc polecana dla początkujacych:

  • audio - do działań związanych z kartą dźwiękową i powiązanym oprogramowaniem
  • games - do możliwości zapisu dla gier
  • lp - do zarządzania drukowaniem
  • optical - do zarządzania napędami optycznymi
  • power - do zezwalania na interakcję z opcjami zasilania (np. wyłączanie dedykowanym przyciskiem)
  • scanner - do używania skanera
  • storage - do zarządzania urządzeniami przechowującymi dane
  • video - do działań związanych z grafiką i akceleracją sprzętową

Po więcej informacji o wypisanych i innych grupach, zobacz Groups_(Polski)#User groups.

Następnie zostanie wyświetlony podgląd nowego konta i możliwość anulowania lub kontynuowania operacji: po naciśnięciu Enter konto zostanie stworzone i zostaniesz poproszony(a) o podanie dodatkowych, opcjonalncyh informacji o nowym użytkowniku (np. imię i nazwisko). Potem zostaniesz poproszony(a) o ustawienie hasła do konta.

Metoda nieinteraktywna

# useradd -m -g users -G audio,games,log,lp,optical,power,scanner,storage,video -s /bin/bash archie

Bedziesz musiał(a) ustawić hasło do konta używając passwd. Możesz wprowadzić dodatkowe informacje używajac chfn.

Można też użyć:

# useradd -m -g users -G wheel -s /bin/bash archie

Użytkownik dostanie wszelakie prawa przysługujące grupie wheel.

Usuwanie konta użytkownika

W razie błędu lub gdy chcesz usunąć konto, użyj userdel:

# userdel -r [nazwaużytkownika]

Opcja -r usunie także katalog domowy użytkownika wraz z zawartością i jego skrzynkę mailową.

Więcej informacji

Przeczytaj Użytkownicy i grupy po dalsze informacje. Jeśli chcesz zmienić nazwę swojego lub innego użytkownika, przeczytaj stronę Zmiana nazwy użytkownika. Możesz też sprawdzić strony man: usermod(8) i gpasswd(8).

Extra

Powinieneś(aś) mieć teraz całkowicie funkcjonalny system Arch, który moze służyć jako baza do zbudowania systemu według twoich potrzeb. Większość użytkowników jest zainteresowana systemem desktopowym, razem z dźwiękiem i grafiką. Ta część przewodnika zawiera krótki przegląd procedur potrzebnych do ich zainstalowania.

Sudo

Sudo może znacznie ułatwić administrację systemu nie korzystając z konta roota.

Sound

Jeśli potrzebujesz dźwięku, przejdź do Advanced Linux Sound Architecture po instrukcje. Ewentualnie najpierw przejdź do następnej sekcji i skonfiguruj dźwięk później.

Note: ALSA działa zwykle od razu po instalacji, trzeba tylko wyłączyć wyciszenie.

Advanced Linux Sound Architecture (Zaawansowana Architektura Dźwięku (w) Linuksie, ALSA) jest dołączona do jądra i zaleca się wypróbowanie jej najpierw. Jednak jeśli nie będzie działać lub nie jesteś zadowolony(a) z jakości, Open Sound System (Otwarty System Dźwięku, OSS) to dobra alternatywa. OSSv4 zostało wydane pod wolną licencją i jest uważane za znaczące udoskonalenie starszego OSSv3, które zastąpiła ALSA. Instrukcje mogą być znalezione w tym artykule.

Jeśli posiadasz zaawansowany sprzęt audio, odwiedź Dźwięk po zbiór różnych artykułów na ten temat.

Graficzny Interfejs Użytkownika

Instalacja X-ów

Note: Jeśli instalujesz Archa jako gość w VirtualBox, musisz zainstalować X w inny sposób. Zobacz Arch Linux VirtualBox Guest i przeskocz do konfiguracji poniżej.

X Window System (nazywany X11 lub X) to system okien używany w systemach uniksowych. Dostarcza protokół i podstawowe narzędzia do tworzenia graficznego interfejsu użytkownika (GUI).

Zainstalujemy teraz podstawowe pakiety Xorg używając pacmana.

Zainstaluj pakiety bazowe:

# pacman -S xorg-server xorg-xinit xorg-server-utils

Zainstaluj mesa dla wsparcia 3D:

# pacman -S mesa

Narzędzia glxgears i glxinfo znajdują się w pakiecie mesa-demos. Zainstaluj go, jeśli ich potrzebujesz:

# pacman -S mesa-demos

Instalacja sterownika wideo

Następnie, powinieneś(aś) zainstalować sterownik do twojej karty graficznej.

Musisz wiedzieć, jaki układ graficzny posiadasz w komputerze. Jeśli nie wiesz, użyj programu /usr/sbin/lspci:

$ lspci | grep VGA
Note: Sterownik vesa jest najbardziej podstawowy i powinien działać z prawie każdym układem graficznym. Jeśli posiadasz rzadko spotykaną kartę i nie możesz znaleźć do niej sterownika, vesa powinna zadziałać, oferuje jednak wyłącznie nieakcelerowaną grafikę 2D.

Aby znaleźć kompletną listę otwartoźródłowych sterowników wideo, przeszukaj bazę pakietów:

$ pacman -Ss xf86-video | less
Note: Własnościowe sterowniki dla NVIDIA i ATI są opisane w następnych sekcjach. Jeśli zamierzasz używać ich do tworzenia grafiki 3D, np. grając, rozważ ich użycie.

Użyj pacmana do zainstalowania odpowiedniego dla twojej karty sterownika wideo. Przykład dla sterownika Savage:

# pacman -S xf86-video-savage
Tip: Dla części kart Intela, konfiguracja może być wymagana, aby uzyskać odpowiednią wydajność 2D lub 3D, zobacz Intel po więcej informacji.
Karty graficzne NVIDIA

Użytkownicy kart NVIDIA mają trzy opcje w kwestii sterowników (oprócz sterownika vesa):

  • Otwarty sterownik nouveau, który oferuje szybką akcelerację 2D i podstawowe wsparcie 3D, które jest wystarczające dla menedżerów kompozycji. Nie obsługuje jeszcze w pełni oszczędzania energii. Feature Matrix.
  • Otwarty (ale przestarzały) sterownik nv, który jest bardzo wolny i obsługuje tylko 2D.
  • Własnościowy sterownik nvidia, który oferuje dobrą wydajność 3D performance i oszczędzanie energii. Nawet jeśli zamierzasz korzystać ze sterownika własnościowego, zalecane jest zainstalowanie nouveau i przełączenie na sterownik nvidia po skonfigurowaniu X-ów. Nouveau często działa od razu, podczas gdy nvidia wymaga konfiguracji. Zobacz NVIDIA po więcej informacji.

Otwarty sterownik nouveau powinien być wystarczający dla większości użytkowników i jest rekomendowany:

# pacman -S xf86-video-nouveau

Dla eksperymentalnej akceleracji 3D:

# pacman -S nouveau-dri
Tip: Po zaawansowane instrukcje, zobacz Nouveau.
Karty graficzne ATI

Właściciele kart ATI mają dwie opcje dotyczące sterowników (oprócz sterwonika vesa):

  • Otwarty sterownik radeon dostarczany w pakiecie xf86-video-ati. Zobacz radeon feature matrix po szczegóły.
  • Własnościowy sterownik fglrx dostarczany w pakiecie catalystAUR znajdujący się w AUR. Wspiera tylko nowe karty (HD2xxx i nowsze). Znajdował się wcześniej w repozytorium extra, jednak od marca 2009, zaprzestano oficjalnego wsparcia z powodu niezadowolenia z jakości i tempa rozwoju sterownika. Zobacz ATI Catalyst po więcej informacji.

Otwarty sterownik jest rekomendowany. Zainstaluj go:

# pacman -S xf86-video-ati
Tip: Po zaawansowane instrukcje, zobacz ATI.
Karty graficzne SiS

Karty SiS nie są oficjalne wspierane w Linuksie. Mimo to, trzy mniej lub bardziej przestarzałe sterowniki mogą być zainstalowane z oficjalnych repozytoriów:

# pacman -S xf86-video-sis

lub

# pacman -S xf86-video-sisusb

lub

# pacman -S xf86-video-sisimedia

Jeśli żaden z nich nie działa, szukanie sterownika w AUR i jego kompilacja (razem z możliwym downgradem pakietu xorg-server) to jedyne wyjście.

Tip:

Instalacja sterowników urządzeń wejściowych

Udev powinien wykryć twój sprzęt bez problemów, a evdev (xf86-input-evdev) to nowoczesny sterownik urządzeń wejściowych, obsługujący prawie wszystkie urządzenia. Dlatego, instalacja sterowników zwykle nie jest potrzebna. Evdev został już zainstalowany jako zależność Xorg.

Jeśli evdev nie obsługuje twojego urządzenia, zainstaluj potrzebne sterowniki z grupy xorg-input-drivers.

Po kompletną listę dostępnych sterowników, przeszukaj bazę pacmana:

# pacman -Ss xf86-input | less
Note: Potrzebujesz xf86-input-keyboard i xf86-input-mouse jeśli zamierzasz wyłączyć automatyczne wykrywanie urządzeń, w przeciwnym przypadku, evdev będzie sterownikiem wszystkich urządzeń wejściowych.

Użytkownicy laptopów (lub ekranów dotykowych) powinni zainstalować pakiet synaptics, aby umożliwić konfigurację touchpada/ekranu dotykowego:

# pacman -S xf86-input-synaptics
Tip: Po informacje na temat ustawiania i rozwiązywania problemów z touchpadem, zobacz artykuł Touchpad.

Konfiguracja X (opcjonalnie)

Warning: Własnościowe sterowniki zwykle wymagają ponownego uruchomienia komputera po instalacji i konfiguracji. Zobacz NVIDIA lub ATI Catalyst po szczegóły.

Serwer X potrafi przeprowadzić autokonfigurację, dzięki temu może funkcjonować bez pliku xorg.conf. Jeśli chcesz skonfigurować X manualnie, zobacz stronę Xorg.

Nieamerykański układ klawiatury

Jeśli nie używasz amerykańskiego układu klawiatury, musisz go ustawić w /etc/X11/xorg.conf.d/10-evdev.conf:

Section "InputClass"
    Identifier "evdev keyboard catchall"
    MatchIsKeyboard "on"
    MatchDevicePath "/dev/input/event*"
    Driver "evdev"
    Option "XkbLayout" "pl"
EndSection

Jeśli chcesz używać innego wariantu układu (np. Dvorak), dodaj następujące opcje do powyższej sekcji:

Option "XkbLayout" "pl"
Option "XkbVariant" "dvorak"
Tip: Większość środowisk graficznych ustawia układ klawiatury niezależnie i zwykle nie ma potrzeby ustawiać go w konfiguracji X.
Note: Opcja XkbLayout może używać innych oznaczeń niż polecenia km czy loadkeys. Lista dostępnych układów i wariantów może być znaleziona w /usr/share/X11/xkb/rules/base.lst (zobacz linie znajdujące się poniżej ! layout). Przykładowo, układ gb odpowiada "English (UK)".

Test serwera X

Ta sekcja wyjaśnia, jak ustawić domyślne środowisko X z xorg-twm, aby przetestować Xy. Poniższa sekcja objaśnia instalację wybranego środowiska graficznego lub menedżera okien.

Zainstaluj domyślne środowisko:

# pacman -S xorg-twm xorg-xclock xterm

Jeśli Xorg został zainstalowany przed stworzeniem konta użytkownika, pozostanie w katalogu domowym szablon pliku .xinitrc, który musi zostać usunięty lub wyedytowany przed uruchomieniem X. Usunięcie go spowoduje uruchomienie domyślnego środowiska przy uruchomieniu serwera X.

$ rm ~/.xinitrc
Szyna wiadomości
Note: Możesz pominąć tę sekcję, dopóki nie zainstalujesz pakietu, który zależy od dbus, musisz jednak pamiętać o ustawieniu demona kiedy to zrobisz.

Zainstaluj dbus:

# pacman -S dbus

Uruchom demon dbus:

# rc.d start dbus
Note: /usr/sbin/rc.d to polecenie specyficzne dla Archa, które działa jako skrót do uruchamiania demonów zamiast korzystania z pełnej ścieżki /etc/rc.d/demon.

Dodaj dbus do linii DAEMONS w /etc/rc.conf, aby był uruchamiany razem z systemem:

DAEMONS=(... dbus ...)
Uruchomienie serwera X
Note: Skrót klawiszowy Ctrl-Alt-Backspace używany do zabijania serwera X jest uznany za przestarzały i nie umożliwi wyjścia z tego testu. Możesz włączyć skrót Ctrl-Alt-Backspace edytując xorg.conf, jak opisano tutaj.

Obydwa następujące polecenia znajdują się w pakiecie xorg-xinit. W końcu, uruchom X:

$ startx

lub

$ xinit -- /usr/bin/X -nolisten tcp

Powinno pojawić się kilka okien, a mysz powinna działać. Możesz opuścić środowisko graficzne użwając polecenia exit, dopóki nie wrócisz do terminala.

Jeśli ekran staje się czarny, nadal możesz przełączyć się do innej konsoli (np. używając CTRL-Alt-F2), na ślepo wpisać root, nacisnąć Enter, wpisać hasło roota i nacisnąć Enter.

Możesz spróbować zakończyć proces serwera X używając /usr/bin/pkill (z wielką literą X):

# pkill X

Jeśli pkill nie działa, uruchom komputer ponownie używając:

# reboot
W przypadku błędów

Jeśli nastąpi jakiś problem, szukaj błędów w /var/log/Xorg.0.log. Linie zaczynające się na (EE) oznaczają błąd, a zaczynajace się na (WW) to ostrzeżenia, które mogą sygnalizować inne problemy.

$ grep EE /var/log/Xorg.0.log

Błędy mogą być także znalezione w wyjściu serwera X w konsoli, z której został uruchomiony.

Zobacz artykuł Xorg po szczegółowe instrukcje i rozwiązania problemów.

Potrzebujesz pomocy?

Jeśli po skonsultowaniu się z artykułem Xorg nadal masz problemy i potrzebujesz porady na forum Archa, zainstaluj wgetpaste:

# pacman -S wgetpaste

Użyj wgetpaste i podaj linki do następujących plików szukając pomocy na forum:

  • ~/.xinitrc
  • /etc/X11/xorg.conf
  • /var/log/Xorg.0.log
  • /var/log/Xorg.0.log.old

Przykład użycia:

$ wgetpaste /sciezka/do/pliku

Umieść odpowoednie linki w swoim poście na forum. Pamiętaj o dostarczeniu informacji o posiadanym sprzęcie i zainstalowanych sterownikach.

Note: Bardzo ważne jest dostarczenie dokładnych informacji przy rozwiązywaniu problemów z serwerem X. Kiedy szukasz pomocy na forum, umieść w poście wszystkie opisane wyżej informacje.

Fonty

W tym momencie, powinieneś(aś) zainstalować zbiór fontów TrueType fonts, ponieważ tylko nieskalowalne fonty binarne są dostępne domyślnie. DejaVu to zbiór wysokiej jakości fontów z dobrym wsparciem Unicode:

# pacman -S ttf-dejavu
  • Strona Konfiguracja fontów zawiera informacje o konfiguracji renderingu fontów, a strona Fonty zawiera sugestie fontów i instrukcje instalacji.

Wybierz i zainstaluj interfejs graficzny

System X Window dostarcza podstawowego frameworku do tworzenia graficznego interfejsu użytkownika (GUI).

Note: Wybór środowiska graficznego lub menedżera okien to bardzo subiektywna decyzja. Wybierz środowisko najlepsze dla twoich potrzeb.
Menedżer okien (Window Manager, WM) 
Kontroluje położenie i wygląd okien aplikacji łącznie z X Window System. Zobacz Menedżery okien po więcej informacji.
Środowisko graficzne (Desktop Environment, DE)
Wykorzystuje serwer X, aby dostarczyć funkcjonalny i dynamiczny interfejs użytkownika. Zwykle zawiera menedżer okien, ikony, aplety, panele, tapety, zbiór towarzyszacych aplikacji i różne ułatwienia. Zobacz Środowiska graficzne po więcej informacji.
Note: Możesz zbudować własne środowisko używając wybranych aplikacji i menedżera okien.

Po instalacji środowiska graficznego, możesz przejść do Ogólne porady po różne porady.

Sposoby uruchamiania środowiska graficznego

Manualny

Możesz uruchamiać serwer X manualnie z terminala zamiast uruchamiać go automatycznie przez system. Po polecenia specyficzne dla wybranego środowiska, zobacz jego stronę w wiki. Po bardziej ogólne komendy serwera X, zobacz odpowiednią sekcję na stronie wiki Xorg.

Automatically

Możesz chcieć, aby pulpit uruchamiał się automatycznie razem z systemem zamiast uruchamiać X manualnie. Zobacz Menedżer logowania po instrukcje dotyczące menedżera logowania luub Uruchamianie X przy starcie po dwie metody, które nie wymagają użycia menedżera logowania.

Appendix

Po listę aplikacji, które mogą być użyteczne, zobacz Popularne aplikacje.

Zobacz Ogólne porady po listę porad dotyczących skalowania prędkości procesora czy renderingu fontów.

Zobacz także